IJzertekort
Wat is een ijzertekort?
Er is sprake van een ijzertekort wanneer er te weinig ijzer in je lichaam aanwezig is. IJzer is een zeer belangrijke bouwsteen voor onder meer hemoglobine. Dit is een eiwit in je bloed dat ervoor zorgt dat de zuurstof van je longen naar de rest van je lichaam wordt vervoerd. Bij een langdurig ijzertekort kan je lichaam minder hemoglobine aanmaken en dit kan soms leiden tot bloedarmoede. [1] Een ijzertekort kan ook chronisch zijn.
Wat is de oorzaak van een ijzertekort?
Er kan in je lichaam een ijzertekort ontstaan door verschillende omstandigheden. Denk hierbij aan: [1] [2]
- overmatig bloedverlies door de menstruatie
- zwangerschap
- chronisch bloedverlies uit de maag/darm (bijvoorbeeld bij een maagzweer, poliepen of een ontsteking)
- chronische ziekten zoals reuma
- beschadigd darmvlies bij ziekte van Crohn en coeliakie
- onvoldoende inname van ijzer uit voeding (bijvoorbeeld door veganisme of alcoholisme)
Wat is ijzer in voeding?
IJzer in je voeding is een mineraal dat onder meer van belang is bij de vorming van hemoglobine, een bestanddeel van rode bloedcellen. In je voeding kan ijzer in twee vormen voorkomen: als heemijzer en non-heemijzer. De eerste ijzervorm zit alleen in dierlijke producten, de tweede vorm zit zowel in dierlijke als plantaardige producten.
Waar is ijzer goed voor?
IJzer is een belangrijke bouwsteen voor hemoglobine, een eiwit in je bloed dat er op zijn beurt weer voor zorgt dat het zuurstof door ons lichaam wordt vervoerd. Daarnaast heb je ijzer nodig om energie te produceren in je cellen en speelt het een rol bij de werking van je afweersysteem.
Wie loopt er het meeste risico op een ijzertekort?
Een ijzertekort is een wereldwijd probleem en kan op iedere leeftijd voorkomen. Doorgaans lopen vrouwen die menstrueren en opgroeiende kinderen de meeste kans op een ijzertekort.
Wat zijn de symptomen van een ijzertekort?
Een ijzertekort kun je herkennen aan de volgende klachten: [1] [3]
- moeheid
- duizeligheid
- een bleke huid
- haaruitval
- spierzwakte
- hoofdpijn
- rusteloze benen
- broze nagels
Bovenstaande symptomen kunnen ook duiden op ander onderliggend leed. Neem bij aanhoudende klachten altijd contact op met je huisarts.
Wat gebeurt er als je een ijzertekort hebt?
Een langdurig ijzertekort kan soms leiden tot bloedarmoede. Bloedarmoede ontstaat als je te weinig hemoglobine in je bloed hebt. Rode bloedcellen bestaan voor een groot deel uit hemoglobine. Hemoglobine zorgt ervoor dat er zuurstof naar de rest van je lichaam wordt vervoerd.
Hemoglobine bestaat uit drie bouwstoffen, namelijk:
- ijzer
- foliumzuur (vitamine B11)
- vitamine B12
Als je een tekort aan één van deze bouwstoffen hebt, kan dit leiden tot bloedarmoede. [3]
Wat kun je doen tegen een ijzertekort?
Door te kiezen voor een evenwichtig voedingspatroon kun je ervoor zorgen dat je lichaam voldoende ijzer binnen krijgt.
Gevogelte, vis, vlees, groene groente, bloemkool, pompoen, tomaat en peulvruchten zijn voorbeelden van ijzerrijke voeding. Door gevarieerd te eten krijg je bovendien voedingsstoffen binnen die helpen bij de opname van ijzer, zoals vitamine C.
Het is niet aan te bevelen om supplementen of ijzerpillen te nemen, tenzij dit op advies is van de huisarts of verloskundige.
IJzertekort tijdens zwangerschap
Bij een zwangerschap maakt je lichaam extra bloed aan voor de placenta, de baarmoeder en de baby. Dit betekent dat je bloed ook meer ijzer nodig heeft. IJzer is namelijk een bouwsteen van hemoglobine, dit eiwit zorgt ervoor dat zuurstof vanuit de longen naar de rest van het lichaam wordt vervoerd. [4]Door de aanmaak van meer bloed tijdens je zwangerschap kan het voorkomen dat je in die periode niet voldoende ijzer binnenkrijgt om het ijzergehalte op peil te houden. Neem contact op met je huisarts of verloskundige om hier meer advies over in te winnen.
Is ijzertekort hetzelfde als bloedarmoede?
IJzertekort is niet hetzelfde als bloedarmoede. Bij bloedarmoede heb je te weinig rode bloedcellen in je bloed. Bij een ijzertekort krijgt je lichaam te weinig ijzer binnen, wat een belangrijke bouwstof is voor de aanmaak van hemoglobine. Rode bloedcellen bestaan op hun beurt grotendeels uit hemoglobine. Als je te weinig rode bloedcellen hebt, heb je ook te weinig hemoglobine in je bloed.
Bij een langere periode van een ijzertekort kan dit leiden tot bloedarmoede. [5]
Kun je ook te veel ijzer binnen krijgen?
Je kunt zeker een teveel aan ijzer binnen krijgen, wat schadelijk kan zijn voor je gezondheid. Neem dus nooit meer dan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid ijzer in of overleg dit met een behandelend arts. Een overschot aan ijzer kan namelijk gaan stapelen in het lichaam waardoor schade aan de lever, vaten en het hart kan ontstaan.
[1] IJzertekort. (z.d.). Gezondheidsplein. URL
[2] Bloedarmoede – Máxima MC. (2017b, september 27). Interne geneeskunde. URL
[3] Gezondheid en wetenschap. (z.d.-a). Bloedarmoede door ijzertekort · Gezondheid en wetenschap. gezondheidenwetenschap.be. URL
[4] Nu, O. van. IJzertekort tijdens de zwangerschap (bloedarmoede). oudersvannu.nl. URL
[5] Bloedarmoede. (z.d.). Gezondheidsplein. URL
Bekijk hier de gerelateerde vragen of artikelen over dit onderwerp. Staat jouw vraag er niet tussen? Neem dan contact op met onze helpdesk.
